Celem i skutkiem tego sakramentu jest, pojednanie z Bogiem. U tych, którzy przyjmują sakrament pokuty ze skruszonym sercem i z religijnym nastawieniem, "zwykle nastają po nim pokój i pogoda sumienia wraz z wielką pociechą duchową". Istotnie, sakrament pojednania z Bogiem daje prawdziwe "zmartwychwstanie duchowe", przywrócenie godności i dóbr życia dzieci Bożych. Najcenniejszym z tych dóbr jest przyjaźń z Bogiem.

Aby przyjąć godnie Sakrament Pokuty trzeba wypełnić pięć warunków:

• 1. Rachunek Sumienia.
• 2. Żal za grzechy.
• 3. Mocne postanowienie poprawy.
• 4. Szczera spowiedź.
• 5. Zadośćuczynienie Panu Bogu i Bliźniemu.

Sakrament spowiedzi, zwany także sakramentem pokuty i pojednania składa się z trzech aktów osoby przystępującej do sakramentu (penitenta) oraz z rozgrzeszenia kapłańskiego.

- żal za grzechy (skrucha) jest to boleść duszy z powodu obrażenia Pana Boga, najlepszego Ojca. Jeżeli źródłem żalu jest miłość do Boga, wtedy żal jest „doskonałym”; jeśli opiera się na innych motywach, wtedy nazywamy go „niedoskonałym”

- spowiedź święta jest to wyznanie przed kapłanem wszystkich grzechów ciężkich, których penitent jeszcze nie wyznał, a które przypomniał sobie po starannym zbadaniu swego sumienia. Wyznanie grzechów powszednich nie jest samo w sobie konieczne, niemniej jest przez Kościół żywo zalecane

- kapłan na spowiedzi zadaje penitentowi wypełnienie pewnych czynów „zadośćuczynienia” lub „pokuty”, by wynagrodził szkody spowodowane przez grzech i postępował w sposób godny ucznia Chrystusa.

Po wyznaniu grzechów z żalem, penitent otrzymuje pouczenie i pokutę, po czym kapłan udziela rozgrzeszenia, wypowiadając słowa:
"Bóg Ojciec miłosierdzia, który pojednał świat za sobą przez śmierć i zmartwychwstanie swojego Syna i zesłał Ducha Świętego na odpuszczenie grzechów, niech ci udzieli przebaczenia i pokoju przez posługę Kościoła. I ja odpuszczam tobie grzechy w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego". Penitent odpowiada: Amen.